پیش‌بینی بازار پلیمر ایران در سال 1403

در سال‌های اخیر، صنعت پلیمر ایران با حضوری پررنگ در صحنه جهانی ظاهر شده و جایگاه قابل توجهی را در میان چشم‌انداز پیچیده اقتصادی این بازار به دست آورده است. در میان انبوهی از چالش‌ها و مقررات، صادرات پلیمرها و اقلام پلاستیکی ایران تقریباً به گردش مالی سالانه 5 میلیارد دلاری رسیده است که حدود 10 درصد از کل صادرات کشور را تشکیل می‌دهد که شایسته شناسایی و رشد است.

در صادرات پلیمر ایران، گریدهای مختلف پلی‌اتیلن، به‌ویژه فیلم LDPE و پس از آن پلی‌استایرن GPPS قرار دارند. در پنج سال گذشته شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در صادرات ترکیبات پلی‌اتیلن بوده‌ایم که نرخ رشد قابل توجه 310 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

این موفقیت رو به رشد را می‌توان به ظرفیت رو به رشد تولید داخلی نسبت داد که در حال حاضر 9 میلیون تن در سال است. از آنجایی که برنامه‌هایی برای توسعه و گسترش بیشتر در حال انجام است، پیش‌بینی می‌شود که این ظرفیت تا دو سال آینده تا 120 درصد افزایش یابد. در حالی که مجموع ظرفیت موجود کارخانه‌های پلیمری در ایران بالغ بر 25 میلیون تن است، باید توجه داشت که در حال حاضر تنها از یک سوم این ظرفیت استفاده می‌شود و این صنعت پتانسیل‌های بکر فراوانی را در خود دارد.

مواد پلاستیکی، جایگاه دوم صادرات کشور

مواد پلاستیکی در نیمه اول سال 1400، جایگاه دوم صادرات کشور را از آن خود کرده‌. همچنین انتظار می‌رود که این میزان افزایش یابد. به گزارش خبرنگار مهر، سعید اسماعیلی، کارشناس صنعت پتروشیمی در نشست خبری در جمع خبرنگاران اظهار داشت: “پلیمرها یکی از پرمصرف‌ترین محصولات شیمیایی در همه زیربخش‌های پزشکی، فضایی، بسته‌بندی، خودروسازی، ساخت و ساز و لوازم الکتریکی هستند و به همین دلیل بازار جهانی پلیمر بسیار پر رونق است.”

وی با بیان اینکه در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید محصولات پلیمری ایران ۸.۸ میلیون تن در سال است، گفت: ظرفیت اسمی ۸.۸ میلیون تنی تولید محصولات پلیمری در ایران در شرایطی است که ظرفیت تولید محصولات پلیمری در جهان بالغ بر ۴۹۰ میلیون تن و ظرفیت تولید محصولات پلیمری در خاورمیانه ۴۲ میلیون تن است.

وی افزود: درواقع ایران سهمی ۱.۸ درصدی از ظرفیت تولید محصولات پلیمری جهان و سهمی ۲۱ درصدی از ظرفیت تولید محصولات پلیمری در خاورمیانه دارد.

روسیه و تغییری بالقوه در صادرات پلیمرهای ایران

روسیه به‌طور قابل توجهی در تجارت پلیمری ایران ظاهر شده و طی پنج سال گذشته، رشد قابل توجه 67 درصدی خرید را تجربه کرده است. کشورهای اروپای شرقی مانند اسلواکی و جمهوری چک نیز پا به عرصه گذاشته‌اند که نشان دهنده گستردگی بازار پلیمر ایران است.

بالاترین میزان واردات پلیمر روسیه از ایران، پلی‌استایرن‌ می‌باشد که در سال گذشته از 5 میلیون دلار به رقم خیره کننده 22 میلیون رسیده‌است. در این زمان حجم تقاضا برای پلیمرها در روسیه به بیش از 4.5 میلیون تن در سال افزایش یافته که تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی از جمله تحریم‌های جدید و درگیری اوکراین است.

خریداران معمولی محصولات پلیمری و پلاستیکی ایران عبارتند از چین، عراق، ترکیه، افغانستان و هند. با این حال، با افزایش علاقه بازرگانان و تولیدکنندگان روسی به بازار، پویایی جدیدی در حال ظهور است که احتمالاً رقابت بین روسیه و هند را برای کسب مقام پنجم در میان مشتریان ایران تقویت می‌کند.

برخی از مهم‌ترین مشتریان بازار پلیمر ایران عبارتند از:

1. چین: چین یکی از بزرگترین واردکنندگان پلیمرهای ایران است. بخش عظیم تولیدچین برای بسته‌بندی تا خودروسازی به پلیمرها وابسته است.
2. هند: هند یکی دیگر از مشتریان قابل توجه پلیمرهای ایرانی است. پایگاه صنعتی رو به رشد کشور هند و بازار مصرف در حال گسترش آن، تقاضا برای پلیمرها را برای بخش‌هایی مانند بسته‌بندی، ساخت و ساز و منسوجات ایجاد می‌کند.
3. ترکیه: ترکیه برای صنایع مختلف مانند ساختمان، بسته‌بندی و خودروسازی، پلیمرهایی را از ایران وارد می‌کند. نزدیکی دو کشور و توافقات تجاری به روابط تجاری قوی کمک می‌کند.
4. عراق: عراق به دلیل تلاش برای بازسازی پروژه‌های زیربنایی و بازار مصرف رو به رشد خود، مشتری کلیدی پلیمرهای ایران است. نزدیکی جغرافیایی دو کشور نیز تجارت را تسهیل می‌کند. مواد پلاستیکی ۱۲ درصد از کل صادرات ایران به عراق را تشکیل می‌دهند.

همچنین کشورهای آذربایجان، گرجستان و ازبکستان نیز از دیگر کشورهای با آمار بالای واردات محصولات پلیمری از ایران هستند. این کشورها به دلیل نیازهای صنعتی، رشد اقتصادی، روابط تجاری و مجاورت جغرافیایی و سایر عوامل از مشتریان مهم بازار پلیمر ایران هستند.

در سال 2022، میزان صادرات اتیلن ایران 2.73 میلیارد دلار بود و همچنین کشورمان یازدهمین صادرکننده بزرگ پلیمرهای اتیلن در جهان شد. در همان سال اتیلن اولین محصول صادراتی ایران بود. مقصد اصلی صادرات پلیمرهای اتیلن از ایران عبارت بودند از: چین (2.13 میلیارد دلار)، ترکیه (318 میلیون دلار)، آذربایجان (43.3 میلیون دلار)، گرجستان (26.5 میلیون دلار) و ازبکستان (24.8 میلیون دلار).

چین، سکوی افزایش صادرات پلیمر ایران

اگر تمام پروژه‌های پلی‌اتیلن تایید نشده ایران و چین به دنبال سرمایه‌گذاری‌های جدید چینی انجام شود، آنگاه صادرات ایران از هر سه درجه پلی‌اتیلن بین سال‌های 2020 تا 2030 75 میلیون تن خواهد بود. تجزیه و تحلیل داده‌های زیر نشان می‌دهد که ایران می‌تواند تا اواخر سال 1403، 48 درصد از کل واردات HDPE چین را به دست آورد که این رقم در سال 1380، تنها 15 درصد بود.

همانطور که در نمودار بالا مشخص است، میزان واردات HDPE چین از ایران در حال افزایش است و پیش بینی می‌شود تا اواخر سال 1403، به بیش از 3 میلیون تن  برسد. بر اساس اطلاعات گمرک چین، ایران در سال 2020 حدود 1.3 میلیون تن HDPE به چین صادر کرده. این میزان 15 درصد از کل واردات 9.1 میلیون تنی این کشور بوده است. انتظار می‌رود که این روند به 48 درصد از کل واردات این کشور در سال 1403 افزایش یابد، یعنی 3.6 میلیون تن از کل واردات 7.5 میلیون تنی.

سخن آخر

از آنجایی که بازار پلیمر ایران به سیر صعودی خود ادامه می‌دهد، فرصتی هیجان انگیزی برای بازرگانان جهانی که به دنبال مرزهای جدید هستند، ارائه می‌دهد. با ظرفیت تولید رو به رشد و طیف متنوعی از محصولات پلیمری ایران، صحنه برای ذهن‌های تجاری هوشمند برای کشف و استفاده از این فرصت‌ها آماده شده است.

روسیه و شرایط تحریمی و اقتصادی جدیدش، بازار را برای حضور پررنگ‌تر ایران محیا کرده و با توجه به قراردادهای بین چین و ایران، پیشرفت ایران در صادرات به چین نیز قابل پیش‌بینی است.